در صورتی که بخش اول این نوشته را نخوانده‌اید، پیشنهاد می‌کنم ابتدا آن را مطالعه نمایید:
قسمت اول
جزوه مبانی سازمان و مدیریت
جزوه مبانی سازمان و مدیریت
ابعاد سازمان بیانگر ویژگی‌های خاص سازمان هستند و به همان صورت سازمان را تشریح می‌نمایند. سازمان را می‌توان به لحاظ ابعاد به دو گروه تقسیم می‌شوند:
الف) ابعاد ساختاری:
ابعاد ساختاری بیانگر ویژگی‌های درونی یک سازمان هستند و بنایی مناسب برای مقایسه و اندازه‌گیری سازمان‌ها می‌باشند.
اجزای ابعاد ساختاری عبارت است از:
1- رسمی‌گرایی
2- تخصص‌گرایی
3- داشتن استاندارد
4- سلسله مراتب اختیارات
5- پیچیدگی
6- تمرکز داشتن
7- حرفه‌گرایی
8- نسبت کارکنان.
ب) ابعاد محتوایی:
ابعاد محتوایی معرف کل سازمان بوده و نشان‌دهنده رابطه آن دسته از مفاهیم درونی است که به تحلیل اثرهای انسانی و محیطی در سازمان می‌پردازند و اجزای آن عبارتند از:
1- اندازه
2- فن‌آوری سازمانی
3- راهبردها و هدف‌های سازمانی
4- محیط
5- فرهنگ زمان.
مفاهیم اساسی مدیریت
تعریف مدیریت
در گام نخست از این دوره می‌بایست به یکی از دو مفهوم بنیادین این بحث یعنی «مدیریت» بپردازیم. در تعریف مدیریت، نظریه‌پردازان مختلفی ایده‌پردازی کرده‌اند. ابتدا برخی از مهم‌ترین موارد مطرح شده را ذکر می‌کنیم.
فرآیند به کارگیری مؤثر و کارآمد منابع مادی و انسانی در برنامه‌ریزی، سازماندهی، بسیج منابع و امکانات، هدایت و کنترل است که برای دستیابی به اهداف سازمانی و بر اساس نظام ارزشی مورد قبول صورت می‌گیرد.
تعریف مذکور، پنج قضیه اساسی ذیل را که زیربنای مفاهیم کلی نظری و عملی مدیریت است، در بردارد:
1- مدیریت یک فرآیند است.
2- مفهوم نهفته مدیریت، هدایت تشکیلات انسانی است.
3- مدیریت مؤثر، تصمیم‌های مناسبی می‌گیرد و به نتایج مطلوبی دست می‌یابد.
4- مدیریت کار، به تخصیص و مصرف مدبرانه منابع می‌گویند.
5- مدیریت بر فعالیت‌های هدف‌دار تمرکز دارد.
مدیریت را مهم‌ترین زمینه‌ی فعالیت انسانی است که وظیفه‌ی اصلی مدیران در تمام سطوح و در همه واحدهای مختلف بازرگانی، صنعتی و اداری این است که محیطی را طراحی و نگهداری کنند تا در آن اعضاء بتوانند به صورت گروهی با یکدیگر کار کنند و به اهداف تعیین شده دست یابند.